Մոլորակի օրն ամեն օր է․․․

22/04/2024

Ապրիլի 22-ը ողջ աշխարհում նշվում է որպես Երկիր մոլորակի օր։ Նպատակը՝ ևս մեկ անգամ մեր բոլորի ուշադրությունն ուղղել Երկրի խնդիրներին, որոնք օր օրի ահագնանում են։

 

Հայաստանի բնապահպանական վիճակը, մասնավորապես՝ կլիմայի փոփոխությունը, անտառահատումները, աղտոտվածությունը, աղբի առաջացումը և կենսաբազմազանության կորուստը, անուղղակիորեն ազդում են նաև ողջ Երկիր մոլորակի վրա՝ բերելով գլոբալ բնապահպանական խնդիրների․

 

– Անտառահատումները և անտառածածկ տարածքների կրճատումը նպաստում են ջերմոցային գազերի կլանիչների նվազեցմանը, ինչը մեծացնում է գլոբալ տաքացման ռիսկերը:
– Աղտոտվածության աճը, մասնավորապես՝ օդի աղտոտումը և ընդերքի արդյունահատումը, նպաստում են կլիմայական փոփոխություններին և ազդում են մոլորակի գլոբալ օդերևութաբանական գործընթացների վրա:
– Աղբի մեծ ծավալները և դրանց ոչ պատշաճ կառավարումը հանգեցնում են աղտոտվածության, որը տարածվում է դեպի օվկիանոսներ և լայն տարածքներ:
– Կենսաբազմազանության կորուստը խախտում է օdecorator համակարգերի հավասարակշռությունը և կարող է հանգեցնել որոշ տեսակների անդառնալի կորստի:
– Ջրային պաշարների անկանոն օգտագործումը նպաստում է տարածաշրջանային ջրային պաշարների սպառմանը:

 

 
ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի տվյալներով՝ 2021թ. Հայաստանի անտառածածկ տարածքը կազմել է 334.1 հազար հեկտար, որը նախորդ տարվա համեմատ աճել է 0.4%-ով։ Բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի տվյալներով՝ 2020թ. գրանցվել է անօրինական անտառահատումների շուրջ 470 դեպք, ինչը գրեթե 40%-ով պակաս է 2019թ. ցուցանիշից։ Այդուհանդերձ՝ անտառահատումների դեպքերը շարունակում են էական թիվ կազմել։
 
 
Հայաստանում վերջին տարիներին կլիմայական փոփոխությունների ազդեցությունը դրսևորվում է ավելի տաք ամառներով, երաշտով, սելավներով, արտասովոր բարձր ջերմաստիճաններով և այլն: Սա լուրջ վտանգ է երկրի տնտեսության և բնակչության համար: ԱՄՆ ՄԻԴ գործակալության զեկույցի համաձայն՝ 2021թ. Հայաստանը արտանետել է 5.3 մլն տոննա ածխաթթու գազ, ինչը 2.1%-ով աճ է 2019թ. համեմատ։
 
 
Աղտոտվածությունը նույնպես գլոբալ մեծ խնդիր է: Օդի, ջրի և հողի աղտոտումն ուղղակիորեն վնաս է հասցնում մարդկանց առողջությանը, կենդանական և բուսական աշխարհին: Հայաստանում արդյունաբերական և քաղաքային աղտոտվածությունը, ինչպես նաև աղբի անարդյունավետ կառավարումը լուրջ մարտահրավեր են: ՄԱԿ-ի զեկույցի համաձայն՝ 2020թ. Հայաստանում կենցաղային աղբի գեներացման տարեկան ծավալը եղել է 734,000 տոննա, ինչը աճել է մոտ 4%-ով՝ 2018թ. համեմատ։
 
 
 
Այս խնդիրների լուծումը պահանջում է պետության, մասնավոր հատվածի և հանրության համատեղ ջանքեր՝ օրենսդրական բարեփոխումների, կանաչ տեխնոլոգիաների ներդրման, կրթության և իրազեկման միջոցով։ Միայն այդ դեպքում կարող է ապահովվել կենսունակ և կանաչ միջավայր Հայաստանում և ողջ աշխարհում:
 
Յուրաքանչյուրիս պատասխանատվությունն է փոխել մեր վարքագիծն ու սովորություններն առ բարի՝ դառնալով Երկիր մոլորակի ընկերը։ Փոփոխության համար․
 

– տեսակավորեք աղբն ու կիրառեք վերամշակման սկզբունքներ,

– օգտագործեք էներգիայի խնայողության տարբեր միջոցներ,

– սահմանափակեք մեքենաների օգտագործումը, ավելի շատ քայլեք, օգտագործեք հանրային տրանսպորտ,

– նախընտրություն տվեք վերականգնվող և բիոդեգրադացվող նյութերից պատրաստված ապրանքների,

– նվազեցրեք թղթի և պլաստիկ իրերի օգտագործումը,

– խնայեք ջուրը և կանխեք ջրի աղտոտումը,

– գնումներ կատարեք պատասխանատու ընկերություններից, որոնք հետևում են շրջակա միջավայրի պահպանման սկզբունքներին,

– ցանկացած գործողության ժամանակ հաշվի առեք շրջակա միջավայրի վրա հնարավոր ազդեցությունը,

– վերանայեք ձեր սպառողական վարքագիծը,

– որպես կամավոր ներգրավվեք բնապահպանական աշխատանքներում,

– իրազեկեք, շարունակաբար կրթվեք ու կրթեք։

 
Երկիր մոլորակի օրը ամեն օր է․․․ Երկրի մասին հոգալը ամենօրյա գործ ու պատասխանատվություն է։